„Gdziekolwiek cię poślą, pójdziesz…” – taki tytuł nosi ekspozycja prezentowana od piątku 26 kwietnia do poniedziałku 6 maja na terenie przy kościele parafialnym w Szklarach Górnych, a poświęcona jest kapelanom wojskowym, ofiarom zbrodni katyńskiej.
Za projekt i wykonanie ekspozycji, która „wędruje” po Polsce, odpowiadał Wojskowy Instytut Wydawniczy w Warszawie. Specjaliści z WIW-u opracowali graficznie i merytorycznie treść tablic, a umieszczone na nich archiwalne zdjęcia zostały pokolorowane, dzięki czemu ożyły i nabrały innego wymiaru. Fotografie pochodzą z archiwum Stowarzyszenia Pamięć Kapelanów Katyńskich, Muzeum Katyńskiego i Wojskowego Biura Historycznego. Przy tworzeniu ekspozycji współpracowały również Ordynariat Polowy WP, PKP i Muzeum Wojska Polskiego.
Celem wystawy jest uświadomienie wagi posługi duszpasterskiej oraz roli kapelanów w opiece nad żołnierzami w sowieckich obozach – stwierdziła podczas uroczystości w Warszawie Anna Putkiewicz, redaktor naczelna portalu polska-zbrojna.pl i kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”, wydawanych przez WIW. Podkreśliła jednocześnie, że zaprezentowane na planszach sylwetki kapelanów pokazują, iż przedwojenne polskie wojsko było wielowyznaniowe. Na zdjęciach są bowiem kapłani katoliccy, a także rabin, pastor protestancki i duchowny prawosławny.
Oglądając ich portrety, musimy pamiętać, że opieka duszpasterska nie wymagała od kapłanów obecności na pierwszej linii frontu. Ci duchowni, którzy postanowili być tam z żołnierzami, robili to z własnego wyboru i brali pod uwagę ryzyko śmierci.
– Nasi rodacy, których życie przypadło na czas niezmiernie trudny – czas okrucieństw II wojny światowej – za swoją miłość do Ojczyzny często płacili życiem. Chcemy podkreślić, jak bardzo cenimy poświęcenie osób, które stawiały opór zarówno okupantowi niemieckiemu, jak i sowieckiemu, i za swoje działanie ponieśli najwyższą cenę. Jestem przekonany, że pamięć o osobach, które oddały życie za naszą Ojczyznę jest niezwykle istotna dla umacniania polskiej tożsamości.
powiedział Krzysztof Mamiński, prezes zarządu PKP S.A., podczas jednego z wydarzeń związanych z prezentacją wystawy
Ekspozycję otwiera zdjęcie księdza mjr. Jana Ziółkowskiego, kapelana 5 Pułku Piechoty Legionów, na którym podczas walk z bolszewikami 26 kwietnia 1920 roku spowiada śmiertelnie rannego żołnierza na polu walki pod Żytomierzem. 20 lat później duchowny został zamordowany w Lesie Katyńskim.
Na kolejnych planszach wystawy zaprezentowane zostały fotografie kapelanów wojskowych, którzy zginęli w zbrodni katyńskiej w 1940 roku. Przedstawione zostały postaci kapelanów katolickich: ks. gen. bryg. Czesław Wojtyniak, ks. płk Edmund Nowak, ks. ppłk Edward Choma, ks. ppłk Stanisław Kontek, ks. ppłk Andrzej Niwa, ks. ppłk Jan Ziółkowski i ks. mjr Mieczysław Janas. Na tablicach umieszczono też fotografie m.in. księdza płk. Szymona Fedorońki, szefa prawosławnego duszpasterstwa Okręgów Korpusu w Przemyślu, Lublinie i Warszawie, pastora gen. bryg. Ryszarda Paszki, naczelnego kapelana wyznania ewangelicko-augsburskiego, czy rabina ppłk. Barucha Steinberga, wojskowego rabina w Grodnie i Warszawie, szefa Głównego Urzędu Duszpasterstwa Mojżeszowego.
Po agresji ZSRS na Polskę 17 września 1939 roku obok tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego i funkcjonariuszy służb mundurowych do niewoli dostali się kapelani wojskowi. W obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku świadczyli tajne posługi religijne dla jeńców i zostali razem z nimi zamordowani. Funkcjonariusze NKWD w kwietniu i maju 1940 roku w Katyniu, Twerze i Charkowie oraz w innych miejscach na terytorium ZSRS zastrzelili 33 duszpasterzy WP (Ofiarami zbrodni katyńskiej było co najmniej: 24 kapelanów Kościoła rzymskokatolickiego, dwóch kleryków pełniących posługę sanitariuszy, kapelan greckokatolicki, trzech kapelanów prawosławnych, dwóch kapelanów kościołów protestanckich oraz wojskowy rabin).
Organizację przedsięwzięcia zawdzięczamy Gminnemu Ośrodkowi Kultury w Lubinie oraz osobistemu zaangażowaniu pana Mariana Hawrysza. Wystawę będzie można zobaczyć na ternie naszej gminy jeszcze w dwóch lokalizacjach: W Siedlcach, w parafii pw. św. Michała Archanioła (6.05-13.05) oraz w Zimnej Wodzie przy parafii pw. Trójcy Świętej (13.05-20.05)
